German Version
Polska Wersja
Historia fortu Fort Ekspozycja Poszukiwania Wydarzenia Nasze publikacje Oferta


Partnerzy:

Kontakt:

Zachodni Fort Artyleryjski
72-600 ¦winouj¶cie
ul. Jachtowa
tel.508 738 118
email

Data za³o¿enia:
marzec 2005


DZIEJE TWIERDZY W ¦WINOUJ¦CIU

Rycina przedstawiaj±ca forty Werk I i Werk III w drugiej po³owie XIX wieku

       Pierwsze fortyfikacje u uj¶cia ¦winy pojawi³y siê na pocz±tku XVII wieku, a wzniós³ je dowódca wojsk cesarskich Albrecht von Wallenstein dla obrony przed Duñczykami i Szwedami. Wokó³ nich dosz³o w okresie wojny trzydziestoletniej do zaciêtych walk. W³adaj±cy ¦winouj¶ciem przez kilkadziesi±t kolejnych lat Szwedzi rozbudowali istniej±ce ju¿ szañce obronne. Od 1721 r ¦winouj¶cie wróci³o pod panowanie Prus, a w 1746 r król pruski Fryderyk II podniós³ je do rangi portu morskiego. W 1765 r ¦winouj¶cie otrzyma³o prawa miejskie. Kolejny najazd Szwedów prze¿y³o miasto w 1757 r, kiedy to oddzia³ szwedzki dowodzony przez kpt. Blessingha zaatakowa³ port. W obronie wydatnie pomog³y tutejsze umocnienia. Wobec zagro¿enia ze strony Szwecji w 1759 r stworzono plan rozbudowy fortyfikacji miejskich, realizowany do czasu wojen napoleoñskich.
       W roku 1801 w ¦winouj¶ciu stacjonowa³y zaledwie trzy kompanie wojska oraz jedna bateria artylerii polowej. W 1806 r natomiast ca³y garnizon sk³ada³ siê z kompanii inwalidów. W tym samym roku do ¦winouj¶cia wkroczy³y maszeruj±ce ze Stralsundu do Ko³obrzegu wojska francuskie, dowodzone przez gen. Bertranda. Pó¼niej w mie¶cie stacjonowa³ sztab gen. Ruby, dowódcy wojsk francuskich na wyspie Uznam. W 1807 r Pomorze sta³o siê terenem wojny partyzanckiej Ferdynanda von Schilla. Wiosn± jeden z jego oddzia³ów wtargn±³ nawet na krótko do ¦winouj¶cia. W lipcu tego samego roku do miasta przyby³ korpus feldmarsza³ka Blüchera.
       W roku 1812 do ¦winouj¶cia ponownie wkroczy³y francuskie oddzia³y, dowodzone przez gen. Gutteau. Ich saperzy wznie¶li po obu stronach kana³u dwa drewniano-ziemne forty "Osterkopf" i "Kronprinz", które dwa lata pó¼niej uleg³y jednak zniszczeniu przez potê¿ny sztorm. Po dwóch latach Francuzi wycofali siê z miasta, a ich miejsce zaj±³ 11 Brandenburski Regiment Artylerii. W tym samym okresie dowódcê miejscowego garnizonu kpt. Gaedicke zaczêto tytu³owaæ komendantem miasta i portu.
       W latach 1815 - 1848 umocnienia ¦winouj¶cia nadal sk³ada³y siê ze starych drewnianych fortów i prowizorycznych stanowisk artyleryjskich. Od 1831 r za³ogê miasta stanowi³y jednostki detaszowane z innych garnizonów - batalion z Kaiser Franz Regiment i pó¼niej grenadierzy z 2 Regimentu "Gardengrenadiere". Dopiero w 1843 r utworzono miejscow± jednostê portow±, sk³adaj±c± siê z 2 oficerów i 60 ¿o³nierzy. W 1846 r rz±d pruski wyda³ decyzjê o budowie twierdzy ¦winouj¶cie. Prac nie zd±¿ono jednak rozpocz±æ do wybuchu pierwszej wojny z Dani± w latach 1848-1849. Wtedy to duñska fregata "Haffrowen" rozpoczê³a blokadê portu. Prowizorycznymi pracami fortyfikacyjnymi pokierowa³ wówczas bardzo energicznie m³ody kapitan saperów von Eickstädt, anga¿uj±c w nie wojsko i miejscow± ludno¶æ. Usypane w tym okresie wa³y ziemne i wzniesienia, zosta³y pó¼niej czê¶ciowo wykorzystane podczas wznoszenia fortyfikacji sta³ych. Dlatego te¿ rok 1848 zwyk³o siê uwa¿aæ za pocz±tek budowy ¶winoujskich fortów, chocia¿ pierwszy z nich - Werk I - powsta³ dopiero w latach 1849-1856.
       W roku 1854 ruszy³a budowa redutowego fortu obronnego dla piechoty - Werk II - na zachodnim brzegu kana³u portowego. Dwa lata pó¼niej rownocze¶nie rozpoczêto wznoszenie dwóch fortec dla artylerii nadbrze¿nej - Ostbatterie i Westbatterie. Powsta³ zatem kompleks murowanych umocnieñ wokó³ uj¶cia ¦winy, sk³adaj±cy siê z dwóch fortów nadmorskich, dwóch fortów obrony l±dowej i dowodzenia oraz systemu tzw. lunet i wysuniêtych na przedpole szañców dla piechoty. W roku 1853 ¦winouj¶cie sta³o siê garnizonem wojskowym, natomiast 10 lat pó¼niej og³oszone zosta³o wed³ug ówczesnej pruskiej nomenklatury twierdz± morsk± 3 rangi.

Strony: 1, 2, 3

Zobacz tak¿e: Historia Fortu Zachodniego

Wszystkie prawa zastrze¿one. All rights reserved.
copyright by Przemys³aw Federowicz 2005-2007